Ástæðan fyrir því að ég elska YA-bækur

Ég er núna stödd í leiguíbúð í Frakklandi, og planið var að skrifa færslu um bókasafnið hér. Það er veglegt og yrði ef til vill efni í framhaldsfærslu eitt og sér, en þarsem ferðafélagarnir eru með allar myndavélar sem með eru í för einhversstaðar uppi í fjalli þá verð ég að fá að gera bókasafninu skil seinna.

Í staðinn ætla ég að skrifa um bækur (eða gerð af bókum?) sem ég er mjög hrifin af. Ég hef ekki fundið neina almennilega þýðingu á íslensku, en á ensku eru þær kallaðar YA-bækur (Young Adult), en mér finnst eiginlega ekki hægt að kalla þær unglingabækur. Þær eru held ég hugsaðar fyrir börn á aldrinum 11-18 ára, en hafa á undanförnum árum notið sívaxandi vinsælda meðal fullorðinna líka. (Prófiði bara að gúggla svolítið, það eru til fullt af fullorðinssíðum sem fjalla eingöngu um YA-bækur og einhverra hluta vegna virðast það nær eingöngu vera kvenkyns bókasafnsfræðingar sem halda þeim úti.)

Ég er, einsog áður sagði, afar hrifin af YA-bókum. Ég held það sé vegna þess að höfundar þeirra gera ekki miklar kröfur til þolinmæði lesanda og þessvegna kötta þeir yfirleitt krappið og koma sér beint að efninu. En í þeim bestu er samt ekki gefinn neinn afsláttur af umfjöllunarefnum og efnistökum. Þannig er hægt að fá flóknar og margbrotnar bækur sem takast á við heimspekilegar, tilvistarlegar og pólitískar spurningar sem eru samt skemmtilegar, læsilegar og spennandi og alveg fullkomlega lausar við langar og leiðinlegar málalengingar einsog má oft finna í fullorðinsbókum.

Meðal eftirminnilegustu bóka sem ég las á síðasta ári voru til að mynda YA-bækurnar í The Hunger Games trílógíunni eftir Suzanne Collins. Það er dystópísk saga um unglingsstúlkuna Katniss. Hún elst upp í alræðisríki og þarf að berjast við önnur börn í leikum sem er sjónvarpað um allt ríkið. Nema, baráttan er bókstaflega upp á líf og dauða, því börnin fá vopn í hendur og eiga að drepa hvert annað og það barn sem eitt lifir eftir stendur uppi sem sigurvegari. Sagan er í raun spennusaga sem er erfitt að leggja frá sér (ég og kærastinn lásum þær allar í rykk), en það þarf ekki að krafsa lengi í yfirborðið til að koma niður á þræði sem lesa má sem ádeilu á raunveruleikasjónvarp, kúgun, einræði, stríð, kapítalisma, efnishyggju og nýlendustefnu hvíta mannsins, svo fátt eitt sé nefnt. Og því meira sem maður pælir í sögunni, því betur áttar maður sig á því að það má lesa hana og túlka á ótalmarga vegu, sem er að ég tel það sem skilur á milli einærra bóka og klassískra.

Hunger Games trílógían væri sannarlega efni í viðamikla færslu, en ég læt mér nægja að mæla eindregið með henni til allra sem þetta lesa. Og ég bið ykkur vinsamlegast um að horfa ekki bara á Hollywood-myndina sem kemur út á næsta ári og láta þar við sitja heldur lesa bækurnar.

Og svo mæli ég líka með því að fólk lesi líka þessa grein og láti sannfærast um að tjékka á nokkrum vel völdum YA-bókum. (Hún er að sjálfsögðu eftir kvenkyns bókasafnsfræðing)

Ég er að lesa eina núna sem heitir The Book Thief og er eftir Markus Zusak. Þar er dauðinn sjálfur sögumaður og hann segir sögu stúlku sem elst upp í Þýskalandi á tímum nasismans. Það hljómar morbid, ég veit, en bókin er í senn skemmtileg, fræðandi, fyndin og sorgleg - enda frábærlega skrifuð.

Þið fáið kannski að vita meira um hana hér síðar.