Doris Lessing og nóbelinn

Svona í jólabókaflóðinu miðju, þegar maður ætti auðvitað frekar að skrifa háfleyga bókadóma um nýútkomnar íslenskar bækur og dásama sæta og skemmtilega höfunda í hástert þá fann ég allt í einu hjá mér löngun til að lesa aftur Nóbelsræðuna hennar Dorisar Lessing frá því í desember 2007. Í þessari ræðu, einsog almennt í því sem úr smiðju Dorisar kemur, er farið um víðan völl og ekkert mannlegt verður óviðkomandi. Það er svo yndislega hressilegt hvað hún nennir alltaf að segja okkur öllum til syndanna og tyggja ofaní okkur hversu mikilvægt það er að gera sér grein fyrir samhengi allra hluta. Hún er eitthvað svo skemmtilega anti-establishment, þrátt fyrir að vera orðin allra kerlinga elst. Ræðuna, sem hefur þann ágæta titil “On not Winning the Nobel Prize” má lesa á slóðinni: http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2007/lessing-lecture_en.html

Þarna eru skemmtilegar pælingar um það hverjir vinni til verðlauna – og niðurstaðan liggur í loftinu – það eru oftast kannski ekki þeir sem mest lögðu á sig og ættu þau helst skilið. Hverjir lesa og hverjir ekki – uppúr hvaða jarðvegi spretta rithöfundar og listamenn. Hversu langt nær ímyndunarafl okkar – geta krakkar úr velmegandi fjölskyldum sem ganga í þá bestu skóla sem hægt er að hugsa sér og hafa allt til alls þannig séð ímyndað sér hvernig það er að alast upp í þorpi í Zimbabwe, geta hugsanlega gengið í skóla þarsem kennarinn hefur varla lokið formlegu námi sjálfur, þarsem varla eru til kennslubækur, engin kennslutæki, vatnið er af skornum skammti og skrjáfaþurr rauð moldin fýkur um allt.

Ég veit það ekki – og Lessing kemst svosem ekki að niðurstöðu heldur, að öðru leyti en því að líklegast er ákveðinn slagur nauðsynlegur til að halda okkur við efnið.

Sigfríður