Matur að vestan

Í sumar kom út á þremur tungumálum (íslensku, ensku og þýsku) vegleg matreiðslubók, Boðið vestur, veisluföng úr náttúru Vestfjarða eftir Guðlaugu Jónsdóttur og Karl Kristján Ásgeirsson, með ljósmyndum Ágústs Atlasonar. Bókin er meira en matreiðslubók, hún er full af allskonar alþýðufróðleik, upplýsingum um Vestfirði, frásögnum af sérstökum hátíðum fyrir vestan og fróðleik um lifnaðarhætti og matarverkun fyrr og nú. Í formála segja höfundarnir að þau vilji ýta undir vakningu fyrir nauðsyn þess að viðhalda gömlum, svæðisbundnum matarhefðum sem ekki mega glatast. Einnig vilja þau hvetja fólk til að nýta það sem náttúran býður upp á og gera umheiminum ljóst að Vestfirðir séu svæði með stórbrotinni náttúru og góðu mannlífi sem eftirsóknarvert er að búa á og heimsækja.

Ég er búin að fletta og lesa kafla og kafla í Boðið vestur öðru hverju síðan í sumar og verð sífellt ánægðari með þessa bók. Hún er kaflaskipt eftir mánuðum og hefst á sólardaginn, 25. janúar og fyrsta uppskriftin er auðvitað að pönnukökum. Síðan er fetað áfram fram eftir ári, fjallað um sólþurrkun á saltfiski fyrr á tímum, léttsöltun dagsins í dag og gefnar uppskriftir að saltfiskréttum. Svo er þarna kafli um hákarl og harðfisk og þó að ég éti ekki hákarl nema tilneydd þá er náttúrulega óskaplega skemmtilegt að lesa laufléttan fróðleik um hákarlsverkun með tilvitnunum í Íslenska sjávarhætti og sömuleiðis um rækjuveiðar við Djúp, framleiðslu hnoðmörs og fleira áhugavert sem gaman að er að kunna skil á. Uppskriftirnar eru ýmist afskaplega nútímalegar (t.d. saltfiskþynnur með basil- og balsamolíu, silungstartar með hundasúrum, ofnbakaðar skarfabringur með döðlusósu og beikonfylltum kartöflum, marineraður steinbítur með teriyaki og núðlum með sætri chilisósu) eða gamlar (hveitikökur, vestfirsk fiskistappa, kleinur, rúgbrauð, plokkfiskur, kjötsúpa, aðalbláberjasulta) og svo eru líka í bókinni uppskriftir að hversdagsmat á borð við fiskibollur kryddaðar með lúxuskryddinu aromati, sem maður ætti auðvitað að elda mun oftar, svo fátt eitt sé talið.

Það er heilmargt í þessari bók sem ég mun seint prófa að kokka, reyksoðin langvía með bláberjasósu er þess á meðal, en mig langar alveg að smakka svoleiðis svo kannski ég svipist um eftir langvíu á matseðlum þegar ég fer vestur. Pönnusteiktan karfa með soja, gráðosti og banönum prófa ég hins vegar mögulega og lambaskanka með saffrankrydduðu risotto líka, jafnvel bara á laugardaginn. Ég hafði uppskrift að að villisveppasúpu úr Boðið vestur til hliðsjónar þegar ég bjó til súpu seint í sumar. Sveppina tíndi ég í uppsveitum Reykjavíkur og það kom bara vel út.

Myndirnar í bókinni eru mjög fínar landslagsmyndir, girnilegar myndir af mat og vínflöskum og dálítið „túristalegar“ myndir í bland, skíðakona á upphlut og svona ... en það er raunar einstaklega skemmtilegt að fá bók á borð við þessa um svæði á sínu eigin landi. Ég hef bara einu sinni komið til Vestfjarða á fullorðinsárum og finnst núna að ég þurfi eiginlega að skreppa aftur fljótlega. Þetta er líka alveg rakin bók til að gefa erlendum ensku- eða þýskumælandi vinum sínum með Íslandsdellu. Jafnvel þó að þeir búi í útlöndum og hafi ekki aðgang að lunda úr Vigur, tindabikkju og fjallagrösum þá er þarna fullt af uppskriftum úr hráefni sem er allsstaðar aðgengilegt og svo hafa örugglega margir voða gaman af að spekúlera í hvaða ómeti skrítlingarnir fyrir vestan éta af bestu lyst.