Eðalglæpir í boði Svía

Það þarf varla að taka fram að Íslendingar hafa tekið glæpasögum fagnandi á undanförnum árum, Arnaldur er kóngurinn og á hæla hans koma hinir ýmsu krónprinsar og svo Yrsa. Flestir þessara höfunda skrifa sögur sem eru í ætt við skandinavísku glæpasagnahefðina svokölluðu þar sem þjóðfélagsmálum og allskonar félagslegum vandamálum er fléttað saman við glæpaplottið. Vandamálin liggja venjulega ekki síst hjá aðalsöguhetjunum sem eru upp til hópa misvirkar fyllibyttur, iðulega með að minnsta kosti einn hjónaskilnað að baki og ýmisskonar samskiptavandræði þar að lútandi.

Ég held að það megi segja að íslenskar glæpasögur hafi notið mikillar velvildar og athygli lesenda og fjölmiðla. Það má líka segja að íslenskar glæpasögur verði sífellt betri en það má hinsvegar deila um það hvort þær standist samanburð við það besta í þessum geira. Fyrst og fremst finnst mér að íslenskir glæpasagnahöfundar megi oft vanda sig betur þegar kemur að plottinu en glæpasaga er auðvitað ekkert á almennilegs plots. Þeir fjölmörgu sem hafa látið dáleiðast af Millenium þríleik Stieg Larsson vita hvað ég á við, þær bækur eru gríðarlega vel skrifaðar og spennandi, sérstaklega sú fyrsta sem kom út fyrir nýliðin jól í íslenskri þýðingu. Það fór að vísu merkilega lítið fyrir henni í jólabókaoforsinu, svona miðað við vinsældir höfundarins, en enskar þýðingar á tveimur fyrstu bókunum eru vinsælustu glæpasögur bresku amazon netverslunarinnar þegar þetta er skrifað. Stieg Larsson var blaðamaður, þekktastur fyrir skrif sín og þekkingu á hægri öfgahreyfingum og kynþáttafordómum, en hann fékk hjartaáfall og lést árið 2004. Bækurnar komu út eftir andlát hans en hér má lesa meira um Stieg Larsson og bækur hans. Mér tókst að rúlla í gegnum múrsteinsígildin þrjú á undraskömmum tíma og veit til þess að það á við um ansi marga. Þeir sem vilja lesa allar bækurnar í einum rykk verða þó að sætta sig við það að lesa þær á einhverju öðru tungumáli en íslensku eða ensku, það er von á síðustu bókinni á ensku á þessu ári og vonandi er ekki langt í bók númer tvö á íslensku.

Karlar sem hata konur var ekki eina sænska glæpasagan sem gefin var út fyrir þessi jól hérlendis, einnig kom út þýðing á bók eftir Henning Mankell en hún er ekki síst merkileg fyrir þær sakir að druslubókadama nokkur þýddi hana af mikilli list. Þetta er bókin Fyrir frostið (Innan frosten 2002)en í henni er Linda Wallander, dóttir lögregluforingjans Kurt Wallander í aðalhlutverki, hún er nýútskrifuð úr lögregluskólanum þegar hér er komið sögu og er um það bil að hefja störf við hlið föður síns. Hér er fjallað um trúarofstæki sem á rætur sínar að rekja til raunveruleikans svokallaða, en við sögu kemur söfnuður Jim Jones og fjöldasjálfsmorð safnaðar hans í Jonestown í Gvæjana. Þeir sem hafa sjúklegan áhuga á fjöldamorðingjum og ofsatrúarhreyfingum, eins og ég, ættu því að kunna að meta þessa ágætu bók. Einhvern tímann var því haldið fram að Henning Mankell hefði stolið frá Arnaldi Indriðasyni. Einhvern veginn finnst mér það ólíklegt.

Í lokin langar mig aðeins að minnast á ansi hreint fína glæpasögu eftir enn einn Svíann, Håkan Nesser. Þetta er bókin En helt annan historia sem fékk sænsku glæpasagnaverðlaunin árið 2007. Nesser hefur skrifað heil ósköp af glæpasögum og einhverjar hafa verið þýddar yfir á ensku en hinsvegar kannast Gegnir ekki við að neitt hafi komið út eftir þennan höfund á íslensku. Einhversstaðar heyrði ég að Nesser sé uppáhalds glæpasagnahöfundur Ævars Arnar Jósepssonar en sel það svo sem ekki dýrara en ég keypti það. Ef eitthvað er að marka þessa einu bók sem ég hef lesið er óhætt að mæla með Nesser fyrir glæpasagnaaðdáendur. En helt annan historia er önnur bókin í svokölluðum Barbarotti þríleik og ég er nú þegar búin að útvega mér fyrstu bókina sem bíður nú eftir næsta glæpasagnaskeiði í mínu lífi.

Ég les glæpasögur nefnilega í skorpum og nú hef ég snúið mér að öðru í bili.