Á slóðum Martins Montag í Berlín

Mollulegan laugardag í Berlín fyrir tæpri viku síðan tók ég neðanjarðarlestina á lestarstöðina Südstern ásamt frænku minni og beið þar í skuggsælu horni eftir að koma auga á kunnugleg andlit; við vorum í þann mund að leggja af stað í bókmenntagöngu um vestanvert Kreuzberg-hverfi Berlínarborgar, nánar tiltekið um söguslóðir skáldsagnanna Jójó og Fyrir Lísu eftir Steinunni Sigurðardóttur. Þær fjalla um lækninn Martin Montag, sem er búsettur í Kreuzberg, og hvernig hann tekst á við kynferðislega misnotkun sem hann varð fyrir í æsku. Maríanna Clara bloggaði um um Fyrir Lísu í vor.

Það var fámennur en góðmennur hópur sem lagði af stað í gönguna á laugardaginn, og fór hún fram á þremur tungumálum til skiptis, íslensku, þýsku og ensku. Fyrstu viðkomustaðir okkar voru kirkjugarðarnir tveir við Südstern, en þeir koma nokkuð við sögu í lífi Martins Montag. Kirkjugarðarnir eru þeir almenningsgarðar sem hann gengur um og þar finnur hann sér staðgengilsforeldra á himnum þegar hans eigin foreldrar bregðast honum. Í Fyrir Lísu gengur hann jafnframt til sálfræðings sem hefur sérkennilega aðstöðu innan kirkjugarðsmúranna, og er reyndar sjálfur allsérkennilegur. Við gengum jafnvel framhjá sjálfu heimili Martins Montag, í huggulegu hvítmáluðu fjölbýlishúsi.

"Hvíldartími útrunninn. Vandamenn vinsamlegast hafi samband við afgreiðslu."
Sem er það sem Martin Montag gerir í Fyrir Lísu.

Síðan lá leiðin framhjá nýtískulegu sendiráði Vatíkansins áleiðis upp á Tempelhof, flugvöllinn sem nasistar byggðu og bandamenn notuðu í loftbrúnni 1948-49 og nú hefur verið breytt í útivistarsvæði og almenningsgarð. Þar var fólk að grilla á flötunum og spila hafnabolta og Steinunn las kafla úr Fyrir Lísu um pedófóbíu aðalsöguhetjunnar.

Við gengum síðan áleiðis framhjá lögreglustöðinni sem Martin Montag heimsækir í Fyrir Lísu og niður á Marheineke Markthalle-markaðinn við Bergmannstrasse. Þar tylltum við okkur niður og við frænkurnar dreyptum á hinum eðla drykk hvítvíni í sódavatni, sem er að mínu mati með því besta sem hægt er að drekka í hitamollu.

Hæðin í Viktoriapark er ekki manngerð, en það er fossinn hins vegar.

Á markaðnum hittum við jafnframt sérlegan leynigest göngunnar, sem ég veit ekki hvort má ljóstra upp um hver var, en reyndist alltént fróður um sögu hverfisins og gekk með okkur á síðasta viðkomustaðinn, í Viktoriagarðinn, sem er mikill örlagastaður í lífi Martins Montag. Í Viktoriapark er hæsti náttúrulegi punktur Berlínar, það er að segja, þar er hæð sem ekki er gerð úr rústum seinni heimsstyrjaldarinnar eins og svo margar hæðir í Berlín. Það var á þessum efsta punkti sem göngunni lauk, að sjálfsögðu með upplestri, við prússneskt minnismerki um Napóleonsstyrjaldirnar, þakið glerbrotum eftir partí næturinnar.

Höfundurinn les úr Fyrir Lísu í Viktoriapark.

Þær Steinunn Sigurðardóttir og Júlía Björnsdóttir hafa staðið fyrir bókmenntagöngunum síðan í fyrra og hyggjast halda því áfram. Steinunn Sigurðardóttir er með síðu á Facebook þar sem upplýsingar um fyrirhugaðar göngur koma fram. Fyrir ferðamenn í borginni er prýðileg hugmynd að slást í för með þeim og fá nasaþefinn af þessum hluta Kreuzberg-hverfisins. Það er ekki nauðsynlegt að hafa lesið Jójó og Fyrir Lísu en vafalaust skemmtilegra, enda eru bækurnar töluvert staðbundnar, ef svo má segja, og landafræði þeirra hentug til slíkrar göngu.