Tvær finnskar konur í London

Stúdíó eftir Pekka Hiltunen er óvenjulegur reyfari að mörgu leyti – glæpur er framinn á fyrstu síðu en svo er í raun komið vel fram í hálfa bók áður en hann kemur aftur við sögu. Þess í stað fylgjumst við með grafíska hönnuðinum Liu sem er finnsk en búsett í London og hvernig vinátta hennar við aðra finnska konu, sem er í meira lagi dularfull, þróast. Þetta þýðir þó ekki að spennunni sé ýtt til hliðar á meðan því að sumu leyti er meiri spenna fólgin í sambandi kvennanna en glæpnum sjálfum eða því hver framdi hann.

Lia og Mari kynnast að því er virðist fyrir tilviljun á bar daginn sem Lia heldur upp á afmæli sitt. Þær verða fljótt nánar vinkonur og smám saman dregur Mari Liu með sér inn í líf sitt sem snýst um Stúdíóið – vinnustað sem hún rekur þar sem togað er í ýmsa spotta í samfélaginu til að “laga” það sem betur má fara – að mati Mari. Hér er dansað á siðferðislegum línum – Mari tekur sér guðavald og það á Lia (og lesandinn) erfitt með að samþykkja en Mari leggur kapp á að sannfæra Liu um nauðsyn þess að grípa á þenna hátt inn í lífið. Lífið er nefnilega ekki sanngjarnt en það reynir Mari að vera. Við fylgjumst svo með Mari og starfsfólki hennar bæta heiminn, eða haga honum í öllu falli eftir eigin höfði. Þau leysa glæpinn sem framinn var á fyrstu síðu en þau gera margt annað líka.

Stúdíóið og það sem fer þar fram er miklu áhugaverðara en glæpurinn á síðu eitt - Í rauninni er ég ekki að svipta hulunni af neinum sérstökum leyndardómi með því að segja að glæpurinn er mansal og glæpamennirnir vígalegir austantjalds bófar – ef einhver lesandi getur ekki ráðið það af fyrstu upplýsingum um að fórnarlambið sé vændiskona þá dugir að beita útilokunaraðferðinni – allir skandinavískir glæpir eru þessa dagana annað hvort mansal eða barnaníð – nema hvort tveggja sé. Hins vegar fær bókin plús fyrir að vinna með ofbeldi gagnvart konum í ólíkum myndum – og fyrir að skoða aðeins hvað verður um vændiskonurnar þegar málinu lýkur.

Sögusviðið er eins og áður sagði London sem er ekki beinlínis frumlegur staður fyrir vettvang glæpa en sjónarhornið er finnskt og nokkuð ferskt. Maður myndi seint flokka bækur um skandinavískt fólk sem flytur til London sem innflytjendabókmenntir en Hiltunen er virkilega að velta fyrir sér mismunandi samfélögum og þjóðarsálum. Konurnar bera saman finnsku og ensku sem tjáningarform og velta fyrir sér ólíkum blæbrigðum tungumálanna og svo eru líka pælingar um hvernig tungumálið tengist sjálfsmynd finnskrar konu skemmtilegar. Mig dauðlangaði til að kunna finnsku til að skilja þetta til fulls en annars komst Sigurður Karlsson þýðandi nokkuð vel frá þessu.

Lia er viðkunnanleg og frekar „venjuleg“ kona sem vex og þróast við hverja raun í sögunni. Henni er í upphafi lýst sem einfara og harðri af sér en lesandinn kemst fljótt að því að hún er ósköp meyr inni við beinið (félagarnir tala reyndar mikið um magnaða kímnigáfu hennar sem þessum lesanda fannst nú ekki mjög áberandi). Mari er hins vegar fjarlægari og skuggalegri persóna - hefur magnaðan hæfileika og er eiginlega nokkurs konar Sherlock Holmes og Lia þá auðvitað greyið Dr Watson. Félagar Liu á blaðinu renna allir dálítið saman en meira púður fer í lýsingar á fólkinu sem vinnur í Stúdíóinu – mér fannst þó allar persónulýsingar aðrar en Liu eiginlega bera með sér að þetta væru bara fyrstu kynni – við myndum svo kynnast þessu fólki betur í næstu bók. Enda kom í ljós í þessu viðtalið við höfundinn að hann er með heilmikið á prjónunum fyrir Stúdíóið og þessi bók bara sú fyrsta í stórum bókaflokki. Endalokin eru því – væntanlega viljandi – nokkuð endasleppt og ýmsum spurningum ósvarað...sem er í sjálfu sér alls ekki slæmt.